Wytrzeszcz oczu jest zwykle spowodowany problemami z tarczycą, takimi jak choroba Gravesa-Basedowa lub nadczynność tarczycy. Objawy obejmują uczucie piasku podczas ruchu ocznych, obrzęk powiek, zaczerwienienie, suchość, podrażnienie lub łzawienie oczu. Leczenie obejmuje leki na choroby tarczycy, sztuczne łzy, kortykosteroidy, leki immunosupresyjne i ewentualnie zabieg chirurgiczny.
Co to jest wytrzeszcz?
Wytrzeszcz (łac. Exophthalmos) to wybrzuszenie jednego lub obu oczu z ich naturalnej pozycji. Stan ten może wpłynąć na Twój wygląd, pozostawiając Twoją mimikę jako „zaskoczoną”, sam stan utrzymuje się dłużej.
Wytrzeszcz powoduje wybrzuszenie oczu, co utrudnia mruganie. Kiedy nie możesz mrugać, zewnętrzna warstwa ochronna oczu (rogówka) nie otrzymuje nawilżenia, którego potrzebuje do wykonywania swojej pracy. Możesz być przez to narażony na uszkodzenie rogówki. Niektórzy ludzie doświadczają innych komplikacji, takich jak słabe lub podwójne widzenie. Trwałe upośledzenie wzroku występuje rzadko, jeśli schorzenie zostanie szybko wykryte i wyleczone.
Jeśli masz wytrzeszcz, istnieje również niewielkie ryzyko, że nerw wzrokowy (przesyłający sygnały z oka do mózgu) ulegnie kompresji. Może to trwale wpłynąć na Twój wzrok, jeśli nie zostanie szybko wyleczony.
Wiele objawów choroby tarczycy z czasem ulega poprawie, choć czasem może to zająć kilka lat.
Istnieje prawdopodobieństwo, że Twoje oczy będą nadal wystawać, jeśli nie zostanie przeprowadzona operacja korekcyjna.
Kiedy uzyskać poradę medyczną?
Odwiedź swojego lekarza lub optometrystę, jeśli zauważysz, że jedno lub oba oczy zmieniły swoje położenie lub rozmiar.
Ważne jest, aby zidentyfikować przyczynę leżącą u podstaw, tak by można było zastosować leczenie. Leczenie jest często skuteczniejsze, jeśli zostanie rozpoczęte tak szybko, jak to możliwe.
W razie potrzeby Twój lekarz rodzinny lub optometrysta może skierować Cię do okulisty (specjalisty w diagnozowaniu i leczeniu chorób oczu) w celu dalszej oceny.
Diagnozowanie wytrzeszczu
Okulista sprawdzi min. ruchomość oczu oraz zmierzy jak daleko wystaje gałka oczna.
- Jeśli okulista zechce dokładniej zbadać oczodół, to może przeprowadzić tomografię komputerową (OCT).
- Możesz również wykonać badanie krwi w celu oceny pracy tarczycy.
- Możesz zostać skierowany do endokrynologa (specjalisty od chorób wpływających na gruczoły i hormony), jeśli okaże się, że masz nieprawidłowe poziomy hormonów tarczycy.
Wytrzeszcz – przyczyny
Jedną z głównych przyczyn wytrzeszczu jest choroba tarczycy, znana również jako oftalmopatia Gravesa.
Jest to choroba autoimmunologiczna, która dotyka około jednej na trzy osoby z nadczynnością tarczycy spowodowaną chorobą Gravesa-Basedowa. Jest również powszechny u kobiet w wieku 30-50 lat i osób palących.
Stan autoimmunologiczny to stan, w którym układ odpornościowy (obrona organizmu przed chorobami i infekcjami) błędnie atakuje zdrową tkankę.
W przypadku choroby tarczycy, układ odpornościowy atakuje mięśnie i tkankę tłuszczową wokół i za okiem, powodując ich stan zapalny (obrzęk).
Choroba tarczycy może niekiedy dotyczyć osób z niedoczynnością tarczycy, a w rzadkich przypadkach, osób z pozornie prawidłową czynnością tarczycy.
Inne przyczyny wytrzeszczu
Wytrzeszcz może mieć również wiele innych przyczyn, ale są one na ogół mniej powszechne niż choroba tarczycy.
Inne przyczyny wytrzeszczu mogą obejmować:
- uraz oczu
- krwawienie za oczami
- nieprawidłowo ukształtowane naczynia krwionośne za oczami
- infekcja tkanki w oczodole
- guzy nowotworowe – np. wywołane przez nerwiaka niedojrzałego i niektóre mięsaki tkanek miękkich
Wytrzeszcz może również wpływać na noworodki, jeśli rodzą się z oczodołami płytszymi niż normalnie.
Leczenie wytrzeszczu
Jeśli wytrzeszcz jest spowodowany chorobą tarczycy, często pomocne są następujące metody leczenia:
- leki korygujące poziom hormonów tarczycy we krwi – niekoniecznie poprawi to problemy z oczami, ale może powstrzymać ich pogorszenie
- leki kortykosteroidowe, podawane bezpośrednio do żyły (dożylnie) – może to pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego związanego z chorobą
- operacja korekcyjna – może być przeprowadzona w celu poprawy wyglądu oczu po opanowaniu stanu zapalnego
Inne przydatne środki obejmują rzucenie palenia, stosowanie sztucznych łez w celu zmniejszenia suchości i podrażnienia oczu oraz noszenie specjalnych soczewek w celu korekcji podwójnego widzenia.
W innych przypadkach leczenie będzie się różnić w zależności od przyczyny. Na przykład, leczenie takie jak radioterapia (link zewnętrzny otwiera się w nowym oknie / karcie), chemioterapia (link zewnętrzny otwiera się w nowym oknie / karcie) i/lub zabieg chirurgiczny może być zalecane, jeśli wytrzeszcz jest spowodowany przez guz.
Wytrzeszcz – powikłania
W zależności od tego, co powoduje wytrzeszcz, możesz również mieć inne powiązane objawy. Na przykład, jeśli wytrzeszcz jest spowodowany chorobą tarczycy, twoje oczy mogą być również:
- czerwone i bolesne
- suche
- załzawione
- wrażliwe na światło (światłowstręt)
Możesz także doświadczyć podwójnego widzenia.
W ciężkich przypadkach wytrzeszczu możesz nie być w stanie prawidłowo zamknąć oczu. Może to uszkodzić rogówki (przezroczystą tkankę pokrywającą przednią część oka), powodując ich wysychanie.
Jeśli rogówki stają się bardzo suche, może rozwinąć się infekcja lub owrzodzenia (otwarte rany). Nieleczone mogą uszkodzić wzrok.
