Możliwe przyczyny podwójnego widzenia są bardzo zróżnicowane. Przyczyna może być tymczasowa (np. spożywanie alkoholu), uleczalna i korygowalna (np. astygmatyzm, zaćma) lub być wskaźnikiem poważniejszego problemu (np. cukrzyca, zmiany w zatokach, uciski na nerwy np. guz w obrębie czaszki). Medyczna nazwa podwójnego widzenia to diplopia. Z definicji podwójne widzenie sprawia, że obraz się dwoi i każdy widzialny obiekt występuje podwójnie. Może to z kolei prowadzić do innych objawów, w tym bólów głowy, nudności i wymiotów.
Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się co powoduje diplopię, co zrobić gdy się pojawi nagle, oraz jak leczyć takie przypadki.
Podwójne widzenie – objawy
Diplopię można uznać za (mijający lub nie) stan chorobowy lub objaw choroby leżącej u jej podłoża. Może również występować osobno lub w połączeniu z innymi objawami. Doświadczając podwójnego widzenia, można również doświadczyć:
- Bóli głowy
- Migreny
- Mdłości
- Zawrotów głowy
- Opadających powiek
- Utraty równowagi
- Osłabienia oczu
- Niewspółosiowości oczu (zez), która dotyczy jednego lub obu oczu
- Bóli w okolicach oczu wywołanych ruchem gałek ocznych
Podwójne widzenie i bóle głowy lub migreny mogą czasami być problemem typu „co było pierwsze – jajko czy kura?”. Trudno jest określić czy diplopia spowodowała ból głowy, czy też ból głowy spowodował diplopię.
Jeśli nagle wystąpi podwójne widzenie, jak najszybciej skontaktuj się jednocześnie z neurologiem i okulistą.
Podwójne widzenie – przyczyny
Jeśli dwojenie występuje przy jednoocznym widzeniu, zwykle przyczyną jest rogówka lub soczewka. Rogówka to przezroczysta, przednia powierzchnia oka. Całe światło, które widzimy, przechodzi przez rogówkę zanim dostanie się do oka. Problem z rogówką może powodować diplopię w jednym lub obu oczach.
Stany rogówki, które mogą powodować podwójne widzenie, obejmują:
- Astygmatyzm, anomalia kształtu rogówki. Może być obecny w jednym lub obu oczach, a w różnym stopniu w każdym oku. Według American Academy of Ophthalmology (AAO), około jedna na trzy osoby ma pewien poziom astygmatyzmu.
- Stożek rogówki, w wyniku którego rogówka stopniowo staje się bardziej spiczasta i stożkowata.
- Zespół suchego oka (zmniejszona produkcja łez pokrywających oko). Słabe nawilżenie może wpływać na sposób, w jaki światło wpada do oczu.
- Infekcje oka
- Blizny rogówki
Po przejściu światła przez rogówkę i źrenicę przechodzi ono ostatecznie przez soczewkę. Soczewka jest naturalnie przejrzysta, ale zaćma powoduje, że z czasem staje się mętna.
Soczewka odgrywa ważną rolę w tym, jak nasze oczy skupiają się na przedmiotach. Kiedy zaćma zmienia wygląd soczewki, możesz doświadczyć diplopii. Uczucie zwykle ustępuje po operacji zaćmy.
Co powoduje nagłe podwójne widzenie?
Podwójne widzenie, może wskazywać również na poważny, zagrażający życiu problem, taki jak tętniak lub guz mózgu. Jeśli doświadczasz nagłego, nieoczekiwanego podwójnego widzenia przez kilka godzin lub jeśli zauważysz jakiekolwiek inne dramatyczne zmiany w swoim widzeniu, ważne jest, aby natychmiast skontaktować się z okulistą w celu właściwej oceny i leczenia diplopii.
Podwójne widzenie może wystąpić nagle i trwać przez różne okresy czasu oraz w różnym stopniu nasilenia dla każdej osoby i przypadku.
Tymczasowe przypadki podwójnego widzenia rzadziej wymagają poważnej pomocy medycznej niż przypadki trwałe lub powtarzające się systematycznie. Diplopia może wystąpić zarówno u dzieci, jak i u dorosłych jako objaw choroby podstawowej lub z powodu codziennych okoliczności, takich jak zmęczenie lub stres.
Przyczyny tymczasowej diplopii
Nagłe, tymczasowe lub krótkotrwałe podwójne widzenie może wystąpić z różnych przyczyn, w tym:
- Zmęczenie
- Zatrucie
- Zbyt szybkie wstawanie
- Niski poziom cukru we krwi
- Rana lub kontuzja oka
- Poważna infekcja, np. półpasiec
Intensywność podwójnego widzenia może się różnić w zależności od przyczyny. I chociaż krótkotrwałe podwójne widzenie nie jest zwykle uważane za nagły wypadek (np. gdy wydaje się wynikać z codziennych okoliczności, takich jak te wymienione powyżej), nie należy go ignorować. Dotyczy to zwłaszcza urazów i infekcji oka, które powinny jak najszybciej zostać zbadane przez okulistę.
Co powoduje podwójne widzenie, które pojawia się i znika?
Przerywane (lub powtarzające się) podwójne widzenie może pojawiać się i odchodzić w wyniku jednego z następujących problemów:
- Skutki uboczne niektórych leków
- Problemy z mięśniami oczu, takie jak zez
- Uraz oka z przeszłości
- Migrenowe bóle głowy
- Powikłania cukrzycy
- Wysokie ciśnienie krwi
- Problemy z rogówką, takie jak zespół suchego oka lub astygmatyzm
- Problemy z soczewkami oka, takie jak zaćma
Jeśli uważasz, że masz podwójne widzenie z powodu któregokolwiek z powyższych problemów, natychmiast powiadom swojego okulistę.
Uwaga: Chociaż podwójne widzenie jest schorzeniem wzroku, okulista może nie być jedynym rodzajem lekarza, którego należy szukać w celu rozwiązania problemu. Na przykład, jeśli uważasz, że Twoje podwójne widzenie jest skutkiem ubocznym przyjmowanych leków, skontaktuj się z lekarzem, który je przepisał. W przypadku urazu oka zawsze skontaktuj się z okulistą.
Co powoduje ciągłe podwójne widzenie?
Jeśli nagle doświadczasz ciągłego lub długotrwałego podwójnego widzenia bez wyjaśnienia, może to być wynikiem poważniejszego schorzenia podstawowego i potencjalnie, kwestii życia lub śmierci.
Stan neurologiczny może prowadzić do podwójnego widzenia ze względu na współpracę mózgu i układu wzrokowego. Jeśli nerw, który wysyła wiadomości między mózgiem a oczami jest zaburzony przez stan neurologiczny, zdarzenie traumatyczne lub nawet guz mózgu, może to spowodować podwójne widzenie i inne problemy ze wzrokiem.
Rodzaj podwójnego widzenia — jednooczny lub obuoczny — może pomóc wskazać, czy podwójne widzenie jest spowodowane problemem z mózgiem czy samym okiem. Podwójne widzenie jednooczne opisuje sytuację, w której dana osoba doświadcza podwójnego widzenia (często jako obraz ducha), nawet jeśli jedno oko jest zamknięte. Możliwe przyczyny podwójnego widzenia jednoocznego to zespół suchego oka i zaćma.
Podwójne widzenie obuoczne występuje tylko wtedy, gdy oba oczy są otwarte i może być większym powodem do niepokoju niż diplopia jednooczna. Jest bardziej prawdopodobne, że jest to spowodowane poważnym problemem neurologicznym:
- Uraz głowy lub mózgu
- Guz mózgu
- Tętniak
- Udar mózgu
- Miastenia
- Stwardnienie rozsiane
Pamiętaj, że jeśli nagle doświadczysz podwójnego widzenia, natychmiast skontaktuj się z lekarzem, aby rozwiązać problem, zwłaszcza jeśli w Twoim przypadku istnieje ryzyko rozwoju któregokolwiek z wymienionych powyżej schorzeń neurologicznych.
Stany wpływające na mięśnie i nerwy oka
Podwójne widzenie może wystąpić, gdy mięśnie kontrolujące ruch gałek ocznych nie działają prawidłowo. Najczęściej mięśnie jednego oka stają się słabsze niż mięśnie drugiego oka. Uniemożliwia to również współpracę oczu, co prowadzi do diplopii.
Przyczyny te obejmują:
- Zez, czyli stan w którym jedno oko fiksuje w innym kierunku, podczas gdy drugie prawidłowo skupia się na przedmiocie znajdującym się przed nim. Zaburzenie można określić jako „zez”, chociaż nazwa nie jest do końca dokładna. Niewłaściwie ustawione oko może być skierowane do wewnątrz, na zewnątrz, w górę, w dół, na skos.
- Choroba Gravesa-Basedowa, forma choroby tarczycy. Diplopia może wystąpić z powodu podwyższonego poziomu hormonów tarczycy (nadczynność tarczycy), wraz z objawami związanymi z oczami, takimi jak suchość, podrażnienie, wybrzuszenie i niewspółosiowość.
Ponieważ nerwy mówią mięśniom, kiedy mają się poruszać, problem z układem nerwowym może również dotyczyć oczu. Podwójne widzenie może wystąpić, gdy nerwy czaszkowe wysyłają niewłaściwe sygnały do jednego lub obu oczu.
Stany związane z nerwami powoduje:
- Cukrzyca – choroba spowodowana problemami z kontrolowaniem przez organizm poziomu cukru we krwi. Kiedy poziom glukozy we krwi jest zbyt wysoki, uszkodzenie nerwów może prowadzić do ruchu gałek ocznych i innych problemów z oczami cukrzycowymi.
- Stwardnienie rozsiane – choroba atakująca ośrodkowy układ nerwowy mogąca powodować podwójne widzenie. Nie każdy, jednak kto ma stwardnienie rozsiane, będzie miał problemy z oczami.
- Miastenia – choroba autoimmunologiczna, która zmienia sposób, w jaki nerwy łączą się z mięśniami. Oprócz diplopii objawy oczne mogą obejmować opadające powieki i łatwo męczące się oczy.
- Zespół Guillain-Barre – choroba układu nerwowego, która z czasem powoduje postępujące osłabienie.
Problemy neurologiczne
Krótko i długoterminowe problemy wpływające na mózg mogą powodować podwójne widzenie.
Chociaż diplopia nie zawsze jest oznaką czegoś poważnego, może to być nagły przypadek medyczny. Jeśli doświadczyłeś urazu głowy, podejrzewasz, że możesz mieć udar mózgu lub tętniaka, albo masz objawy grypopodobne oprócz podwójnego widzenia, natychmiast zwróć się o pomoc lekarską.
Kwestie związane z mózgiem obejmują:
- Migrenowe bóle głowy – choć bolesne i wyniszczające, są zwykle nie groźne. Diplopia może wystąpić w przypadku migreny ocznej, która nie powoduje bólu głowy i zwykle trwa około 30 minut lub krócej. W niektórych przypadkach chorzy tymczasowo tracą część lub całość widzenia.
- Udar – gdy krew ma trudności z dotarciem do części mózgu.
- Tętniaki – gdy słabe naczynie krwionośne puchnie w jednym obszarze, co może prowadzić do jego pęknięcia.
- Guzy mózgu – zarówno złośliwe jak i łagodne, mogą powodować podwójne widzenie, w zależności od tego, które części mózgu są dotknięte.
- Infekcje – takie jak zapalenie opon mózgowych.
- Uraz głowy – w tym wstrząsy mózgu lub urazy oka.
Inne przyczyny diplopii
Podwójne widzenie nie zawsze jest spowodowane podstawowym stanem chorobowym. Typowe przykłady to:
- Leki mogące powodować podwójne widzenie. Należą do nich niektóre formy sterydów, benzodiazepiny i opiaty, a także niektóre leki stosowane do kontrolowania cholesterolu, zapalenia stawów, drgawek i wrzodów. Aby uzyskać więcej informacji na temat danego leku, skontaktuj się z farmaceutą.
- Spożycie alkoholu lub narkotyków.
Nie ignoruj podwójnego widzenia
Jeśli masz podwójne widzenie i nie jesteś pewien, co go powoduje, skontaktuj się z lekarzem. Zdiagnozowanie jakiejkolwiek podstawowej przyczyny podwójnego widzenia, łagodnej lub poważniejszej, jest pierwszym krokiem w kierunku leczenia zarówno objawów, jak i stanu.
Leczenie podwójnego widzenia
Ogólnie rzecz biorąc, leczenie diplopii może obejmować operację, terapię wzroku, receptę na pryzmat w okularach lub leki.
Diplopia może wystąpić, gdy oczy patrzą w różnych kierunkach z powodu porażenia nerwów czaszkowych, zeza lub z innych powodów.
Ponownie, ważne jest, aby natychmiast skontaktować się z okulistą, jeśli wystąpi diplopia. W zależności od przyczyny, okulista może być w stanie natychmiast wyleczyć diplopię lub zaleci specjalistę (np. neurologa lub neurochirurga).
Jeśli masz nagłe podwójne widzenie, które ignorujesz, a następnie znika po długim okresie czasu, może to oznaczać, że Twój mózg dostroił jeden z obrazów (wytłumił go). Chociaż jest to dla Ciebie z pewnością wygodniejsze i znośniejsze, nie jest to dobry znak. Tłumienie może maskować poważny problem, który wymaga leczenia.
Niektóre przyczyny powodujące diplopię są trudne, jeśli nie niemożliwe do naprawienia. Niektóre udary i porażenia nerwów powodują wahania podwójnego widzenia, których nie można zmierzyć wystarczająco dokładnie, aby je skorygować.
W takich przypadkach może być potrzebny okres przystosowania się, abyś mógł nauczyć się żyć z objawami. Twój optometrysta lub okulista może pomóc, przepisując okulary ze specjalnymi pryzmatami w soczewkach, aby zmniejszyć podwójne widzenie.
Inne możliwe tymczasowe sposoby leczenia diplopii obejmują zmatowienie jednej soczewki, zaklejanie jednego oka na pewien czas lub przepisanie specjalnych soczewek kontaktowych.
Podziel się tym artykułem ze znajomymi i bliskimi:
